چه موانعی در مسیر توسعه فردی وجود دارد؟
مقدمه
هنگامی که در مسیر توسعه فردی قرار میگیریم، به وضوح میبینیم که قدم به قدم مسائل و موانعی پیش روی ما قرار میگیرند که متأسفانه پیش از آن، حواسمان به آنها نبوده و از آنجا که آمادگی لازم را برای مقابله با چالش های توسعه فردی نداریم، به راحتی ما را از مسیر توسعه خودمان خارج میکنند. در این مقاله قصد داریم تمام موانعی که ممکن است در طول این سفر پیش رویمان به وجود بیایند و سبب شوند به توانمندیهای خود شک کنیم و مسیر توسعه را نیمهکاره رها کنیم، اشاره خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
انواع چالش های توسعه فردی
1- فکر میکنیم کار چندان سختی نیست
اکثر مردم بر این باورند که به محض اینکه حوزه ای که در آن نیازمند پیشرفت را بیابند، دیگر بقیه مسائل بهراحتی آب خوردن است. متأسفانه به هیچ وجه چنین نیست. خود توسعه و پیشرفت یک فرآیند طاقت فرساست، شاید حتی سختتر از آنچه انتظارش را داریم.
بیایید اعتراف کنیم که روبرو شدن با کاستیهای وجودمان اصلاً آسان نیست. همه ما در مسیر تلاش برای تغییر زندگی شخصی، حرفه کاری یا حتی عادات خود، با موانعی روبرو خواهیم شد، مشکلاتی که نه تنها ما را به زمین میزنند، بلکه وقتی بر روی زمین افتادهایم، بار سنگینی هم به دوشمان اضافه میکنند.
قرار هم بر همین است، کسی به ما نگفته این مسیر پر از زیبایی و رنگینکمان و پروانه است. این سفر کار سخت، تلاش، زمان، انرژی فراوان، تعهد بیوقفه و فداکاری صددرصدی را میطلبد. باید آماده باشید هر کاری که لازم است را انجام دهید تا به نتیجه دلخواه دست یابید.
یعنی اگر 99 بار زمین خوردید، باید بلند شوید و بار دیگر تلاش کنید تا به هدف خود برسید. اگر به محض سخت شدن شرایط تسلیم شوید، هرگز درنمییابید تا چه اندازه قدرتمند هستید.
2- چالش های توسعه فردی: درگیر تظاهر به موفقیت میشویم
اگر عادت دارید که با تظاهر به موفقیت، خود را به اهدافتان نزدیک کنید، احتمالاً در این مسیر با مشکل مواجه خواهید شد. استفاده دائم از این تکنیک شما را در پنهان کردن نقصهایتان ماهر میکند و دیگر هیچ کاری برای بهبود کاستیهایتان انجام نمیدهید. در این حالت، خیلی راحت میتوانید به خودتان دروغ بگویید و باور کنید که هیچ مشکلی ندارید. این مسئله یکی از مهمترین چالش های توسعه فردی است. از جای خود بلند شوید، نقایص وجودیتان را شناسایی کنید و سپس برای برطرف کردن آنها تلاش کنید.
3-در جستجوی موفقیت یک شبه
گاهی برخی از سخنرانان انگیزشی، استادان و رهبران مختلف ادعا میکنند مسیر موفقیت آنها پس از یک اتفاق خاص آغاز شده و این بسیار جای تعجب است. یعنی فقط کافی بود آن اتفاق رخ دهد و تمام؟ و فوراً به اهداف خود دست یابند؟ به نظر شما قابل باور است؟
در حقیقت زمانی که از توسعه و پیشرفت فردی حرف میزنیم، هیچ مسیر کوتاه یا میانبری وجود ندارد. به همین دلیل است که حتی وقتی به همه توصیههای کوچ ها و مربیان عمل میکنید، باز هم میبینید که از برنامه عقب ماندهاید و به اهدافتان دست نیافتهاید.
نمیتوانید انتظار داشته باشید که خرید یک دوره، خواندن یک کتاب و مواردی از این دست، زندگی شما را به یکباره تغییر دهند. توسعه فردی در دل مسیری سخت و طولانی، همراه با اشتباهات، درد، ترسها و چالشها حاصل میشود که برای پیشرفت رو به جلو، باید بتوانید بر این موارد غلبه کنید.
4-مربیان بیتجربه و نابلد
نقش کوچینگ (مربی) در مسیر توسعه فردی غیرقابل انکار است. همه ما به مربیانی نیاز داریم که ما را راهنمایی کنند، از ما حمایت کنند و با خرد و دانش خود، کمک کنند گره مشکلاتمان را باز کنیم. اما مشکلی که وجود دارد این است که امروزه با توجه به پیشرفت رسانههای اجتماعی، هرکسی تبدیل به یک مربی شده و قشری را درست یا غلط، به جهات مختلف میکشاند. تقریباً هرکسی میتواند یک کتاب الکترونیکی بنویسد یا یک وبلاگ راهاندازی کند. بنابراین لازم است در انتخاب مربی خود دقت کنید و تجربیات او را بررسی کنید.
5- چالش های توسعه فردی: به خودمان بیش از حد سخت میگیریم
زمانی که بر توسعه شخصی تمرکز میکنیم، با عبارات زیادی مانند مولد بودن، نتیجهگیری، وقف خود و غیره روبرو میشویم. این کلمات تا جان ما نفوذ کرده و این باور را به ما میخورانند که اگر دائم در حال تلاش نیستیم، اگر دائم عرق نمیریزیم، پس رو به جلو حرکت نمیکنیم.
پس از مدتی به خود میآییم و میبینیم که کارکردن به مهمترین بخش زندگیمان تبدیل شده و دیگر زمانی برای استراحت و معاشرت با دوستانمان نمانده است. به این ترتیب سطح استرس در زندگی ما افزایش مییابد و هرچه جلوتر میرویم، فرسودهتر میشویم. این یکی از رایجترین چالش های توسعه فردی است.
6-داشتن انتظارات غیرواقعی
انتظارات بیش از حد و واقعی یکی از بزرگترین مسائل مربوط به توسعه فردی است. فرد در این حالت به دلیل انتظارات غیرواقعی خود را برای شکست آماده میکند. کمی وقت بگذارید تا برنامههای خود را ارزیابی کرده و تعیین کنید که آیا اهداف شما قابل دستیابی هستند یا خیر.
باید بدانید که رسیدن به اهداف بزرگ در یک جهش بزرگ اتفاق نمیافتد. گامهای کوچکی وجود دارد که باید بردارید تا در نهایت به هدف بزرگتر برسید. اهداف خود را هوشمندانه انتخاب کنید و برای آنها بازه زمانی تعیین کنید. البته که شکست مقدمه رشد و توسعه فردی است و ما بیشتر از آنکه از موفقیتهای خود درس بگیریم، از شکستهای خود میآموزیم؛ اما این بدان معنا نیست که باید خود را از همان ابتدا برای شکست آماده کنیم. با کنترل انتظارات خود، از بروز بسیاری از چالش های توسعه فردی در آینده جلوگیری کنید.
7- قبول این باور که از همه بهتر هستیم
این مسئله در مسیر توسعه فردی چندان رایج نیست، اما اگر ظهور کند، یک مانع بزرگ است که باید به آن غلبه شود. گاهی فکر میکنیم آنقدر باهوش و مستعد هستیم که از همه جلوتر حرکت میکنیم، شاید حتی درست هم باشد، اما قبول این باور نتیجه خوبی به دنبال ندارد.
8- همواره به خود یادآوری کنید که هوش و استعداد بدون تلاش شما را به جایی نخواهد رساند. حتی اگر باهوشترین فرد دنیا هم باشید، مادامی که دستاوردی نداشته باشید و چیزی ارائه ندهید، نمیتوان گفت که در مسیر توسعه فردی قرار دارید.
9- پیشرفتهای خود را نمیبینیم
یکی دیگر از فاجعهبارترین چالش های توسعه فردی، تحقیقات و بررسیهای میکروسکوپی است. هرگز به پیشرفتهای خود رضایت نمیدهید و همواره در فکر راهی برای پیشرفت بیشتر هستید. به قدری درگیر تحقیق میشوید و سعی میکنید بهترین مسیر را برای رسیدن به نتایج دلخواه خود بیابید که مدام کار خود را به تعویق میاندازید و این یکی از مسائل مهمی است که باید مراقب آن باشید. آنچه را که هست بپذیرید و به جای نگرانی در مورد مسائل کوچک، به هدف کلی خود فکر کنید.
10- فکر میکنیم نمودار رشد، خطی است
یکی دیگر از چالش های توسعه فردی، نحوه اندازهگیری میزان رشد است. اکثر مردم معتقدند که مسیر رشد آنها به صورت خطی است، به این معنی که فقط باید به سمت بالا حرکت کنند و تمام؛ در حالی که اینطور نیست. قبول کنید که در مسیر توسعه فردی گاهی پیشرفتمان کندتر و کمتر از قبل است، حتی گاهی بین موفقیت و شکست همچون یویو جابه جا میشویم و این شرایط کاملاً طبیعی است.
اگر فکر کنیم که روزبهروز باید پیشرفت کنیم و راهی جز این وجود ندارد، یک نقص یا شکست ناگهانی کافی است تا همه کارهایی که تاکنون انجام دادهایم، یکباره زیر سؤال بروند و ناخودآگاه از خود بپرسیم: یعنی در مسیر درستی قرار نگرفتهام؟ در پی این سؤال، انگیزه و اشتیاق خود را میبازیم و گیج و مبهوت میمانیم که آیا هدفمان ارزش دنبال کردن را دارد یا نه!
رشد واقعی مستلزم آن است که یاد بگیریم چطور زمانهای خوب را به حداکثر و زمانهای بد را به حداقل برسانیم؛ همچنین یاد بگیریم که هر دو شرایط را به خوبی مدیریت کنیم.
11- فقط و فقط تمرکز بر سود و بازدهی می کنیم
یقیناً مهارتهای بیشتر ما را زودتر به موفقیت میرسانند، اما با هدف کسب پول و درآمد وارد مسیر توسعه فردی نشوید؛ زیرا اگر تمرکزتان را بر روی کسب درآمد و سود بگذارید، نمیتوانید حوزههایی که واقعاً نیازمند توسعه و پیشرفت هستند را شناسایی کنید.
مطمئناً پول نقش مهمی در زندگی روزمره ما دارد و ما منکر آن نیستیم، اما نباید اجازه دهیم تبدیل شود به مرکز ثقل تمام فعالیتهایی که انجام میدهیم. در عوض به آرامش معنوی، بینش عمیق و درک بیشتری که در این سفر کسب میکنید، فکر کنید و یاد بگیرید که در محدوده امکانات خود زندگی کنید. بر روی رشد و توسعه خود تمرکز کنید تا ببینید چگونه پول و سرمایه به سراغتان خواهد آمد.
12- کار، زحمت و تلاش بیش از حد
تاکنون بارها شنیدهایم که برخی از کارآفرینان میگویند در طول روز فقط 4 تا 5 ساعت میخوابند و ادعا میکنند انگیزهای که دارند، به خوابشان غلبه میکند. حتی اگر درست هم باشد، از هر 10 نفر فقط 1 نفر از پیامدهای منفی بیخوابی و کمبود استراحت جان سالم به در میبرد. هر انسان سالم در طول روز به حداقل 8 ساعت خواب کافی نیاز دارد. اگر از این زمان میزنید و وقت کمتری به آن اختصاص میدهید، آماده باشید که جای دیگر، جور دیگری آن را جبران کنید.
اگر خواب کافی نداشته باشید، نه تنها تمرکز لازم برای کار کردن را نخواهید داشت، بلکه این مسئله بر هوش هیجانی و اجتماعی و سیستم ایمنی بدن تأثیر گذاشته و سطح استرس را افزایش میدهد. کار بیش از حد و ترک خواب یکی دیگر از چالش های توسعه فردی است که کیفیت زندگی انسان را به میزان قابل توجهی پایین میآورد.
13- پذیرفتهام که نمیتوانم تغییر کنم
هیچ باوری مخربتر از آن نیست که فکر کنیم قادر به تغییر نیستیم. همه ما وقتی سنین نوجوانی را رد میکنیم و وارد دوره جوانی و میانسالی میشویم، فکر میکنیم که، طرز فکر ما، تواناییهایمان و حتی شخصیتمان مثل سنگ سخت شده و قابل تغییر نیست. خوشبختانه این باور کاملاً اشتباه است.
این باور که شخصیت و یا ویژگیهای فردی ما صرفاً وراثتی است و ما هیچ کنترلی بر آنها نداریم، مسخره است. تغییر همیشه در زندگی اتفاق میافتد. کافی است از منطقه امن خود خارج شویم و آمادگی خود را اعلام کنیم، خواهیم دید که تغییرات کوچک و بزرگ ذرهذره در زندگیمان رخنه خواهند کرد.
معتادان میتوانند بر میل خود غلبه کنند، جنایتکاران میتوانند به اعضای مولّد جامعه تبدیل شوند و حتی افراد درونگرا میتوانند به اساتید موفق گفتار تبدیل شوند. تغییر واقعی زمانی به وجود میآید که شخصی واقعاً بخواهد تغییرکند و برای آن آگاهانه تصمیم بگیرد. به یاد داشته باشید که تنها خود شما مسئول توسعه و پیشرفت خود هستید و اگر چیزی را دوست ندارید، هر لحظه و هرکجا که باشید، میتوانید آن را برای همیشه تغییر دهید!
14- ناامنی سراسر وجودمان را فرا گرفته است
یکی دیگر از چالش های توسعه فردی این است که همیشه یک چیزی هست که باید اصلاح شود. البته آن دسته از افرادی که آگاهانه در این مسیر قرار میگیرند، آمدهاند که تغییر دهند، اصلاح کنند و بسازند؛ اما آنهایی که بهموجب اعتماد به نفس و عزت نفس پایین وارد مسیر توسعه فردی شدهاند، از همان دوردستها به محض آنکه کوچکترین ناامنی احساس کنند، این مسیر را رها خواهند کرد.
لازم است که بیشتر از همیشه بر پذیرش خود تأکید کنید. طبیعی است که به دنبال بهبود و پیشرفت باشید، اما مادامی که به سوی اهداف خود حرکت میکنید، باید بتوانید خود را همانطور که هستید، دوست داشته باشید.
سخن پایانی دکتر امین اردلان …
همانطور که با مطالعه این مطلب دریافتید، توسعه فردی یکی از مهمترین جنبههای زندگی هر انسان است و تقریباً هرکسی که این روزها ملاقات میکنیم، به دنبال راهی برای بهبود ویژگیهای فردی و تکامل خویش است و این قابل ستایش است. اما با وجود چالشهای زندگی روزمره از جمله خیال توسعه شغل، پرورش خانواده، گسترش روابط معنادار، حفظ سلامتی و نگرش مثبت، چطور میتوان همواره در مسیر درست حرکت کرد؟
نفس ما همواره سعی دارد راه اشتباه را به ما نشان دهد و از درون انرژیمان را تخلیه کند، با شناسایی چالشهای توسعه فردی و موانعی که در این مسیر پیش رویمان سبز میشوند، میتوانیم خود را برای سختیهای راه آماده کنیم و با عزم جزمتری در آن قدم بگذاریم. امیدواریم که از مطالعه این مقاله لذت برده باشید و اگر تجربهای در زمینه نوشتن یک برنامه توسعه فردی دارید، آن را با ما و بقیه به اشتراک بگذارید.